Tết đến, Xuân về, những ngày cuối năm như hiện nay ngày càng làm cho lòng mỗi người chúng ta thêm nao nức. Một năm mới nữa lại đến, thời gian đầu năm là lúc các thành viên trong gia đình trở về sum vầy bên nhau. Những công việc chuẩn bị cho mùa Tết đang dần được mọi người thực hiện. Từ việc dọn dẹp nhà cửa, lau chùi bàn ghế, đến việc mua sắm các loại thực phẩm dùng cho những ngày Tết.
Có một phong tục tập quán như là truyền thống của người Việt Nam trong những ngày Tết, được mọi gia đình chuẩn bị một cách trang trọng và chu đáo. Đó là chưng bày mâm ngũ quả trên bàn thờ của gia đình. Mâm ngũ quả như một điểm nhấn trang trọng trong khu vực phòng khách của gia đình, mang đến sự trang trọng, tôn nghiêm hơn cho bàn thờ.
Vậy để hiểu hơn về nguồn gốc, ý nghĩa của mâm ngũ quả cũng như cách bày trí mâm ngũ quả sao cho phù hợp trong mùa Tết năm nay, chúng ta cùng nhau tìm hiểu qua bài viết này.
Mâm ngũ quả ngày Tết là khái niệm để chỉ một loại mâm trái cây bao gồm khoảng 5 loại khác nhau, được trưng bày trong những ngày Tết nguyên đán của người Việt Nam. Mâm ngũ quả thường được chưng trên bàn thờ tổ tiên, hoặc trên bàn tiếp khách.
Mâm ngũ quả ngày Tết là hình ảnh vô cùng quan trọng vì đó là thể hiện lòng thành kính của gia đình đối với tổ tiên theo đạo lý “Uống nước nhớ nguồn”. Đồng thời, một mâm ngũ quả được bày trí thẩm mỹ cũng thể hiện sự khéo léo, chu đáo của gia chủ đối với khách ghé thăm nhà.
Mâm ngũ quả thường có 5 loại trái cây khác nhau mang 5 màu sắc khác nhau theo thuyết ngũ hành: Kim - Mộc - Thuỷ - Hoả - Thổ, tương ứng với các màu sắc: Trắng - Đen - Xanh - Đỏ - Vàng, và với ý nghĩa tượng trưng là: khoẻ mạnh - sống lâu - bình yên - giàu có - sang trọng. Mâm ngũ quả mang nhiều ý nghĩa phong phú tuỳ thuộc vào cách sắp xếp, vào vùng miền hoặc tâm linh của mỗi gia đình.
Một số loại trái cây thường được sử dụng cho mâm ngũ quả đều mang một ý nghĩa riêng:
Cách bày trí mâm ngũ quả ngày Tết ở ba miền Tổ quốc không hoàn toàn giống nhau. Nó còn ảnh hưởng bởi văn hoá cũng như truyền thống lâu đời của mỗi vùng miền, đồng thời mang ý nghĩa riêng biệt.
Mâm ngũ quả của miền Bắc được bày trí theo thuyết ngũ hành với 5 màu sắc khác nhau là: trắng - xanh - đen - đỏ - vàng. Vì thế, mâm ngũ quả của miền Bắc thường có 5 loại quả là chuối, bưởi, đào, hồng, quýt.
Mâm ngũ quả miền Bắc truyền thống là để nải chuối ở dưới cùng, đỡ lấy toàn bộ các loại quả còn lại ở trên. Chính giữa mâm đặt quả bưởi, các loại quả khác thì bày biện xung quanh cho đầy mâm. Mâm ngũ quả có thể được chêm thêm quất, táo xanh hoặc ớt chín đỏ xen kẽ ở các chỗ trống.
>>> Tham khảo: Mâm cơm ngày tết miền Bắc có những món gì?
Phong cách con người miền Trung thật thà, chất phác, không trọng hình thức cũng ảnh hưởng đến mâm ngũ quả ngày Tết ở miền Trung này. Đồng thời mới khí hậu khắc nghiệt và đất đai cằn cỗi, miền Trung không có đa dạng nhiều loại trái cây. Do đó, mâm ngũ quả ở miền Trung không câu nệ hình thức, có gì chưng nấy miễn là có thành tâm dâng cúng tổ tiên.
Mâm ngũ quả miền Trung thường có các loại quả như: thanh long, chuối, dưa hấu, mãng cầu, dứa, sung, cam, quýt… Mâm ngũ quả miền Trung thường được xếp thành hình tháp, hoặc hình long phụng.
>>> Tham khảo: Mâm cơm ngày tết miền Trung có những món gì?
Nếu như mâm ngũ quả miền Bắc không cần phải theo một quy định cứng nhắc, quả nào cũng có thể chưng lên mâm ngũ quả, mâm ngũ quả miền Trung thì đơn giản có gì chưng nấy, thì mâm ngũ quả miền Nam lại có sự chọn lọc và kiêng cữ, không phải quả gì cũng được chưng trên mâm ngũ quả.
Mâm ngũ quả miền Nam không bao giờ có chuối. Vì chuối ở miền Nam được phát âm nghe như từ “chúi”, nghĩa là đi xuống, không phát triển. Bên cạnh đó, cam cũng là loại quả không được sử dụng trong mâm ngũ quả miền Nam vì theo câu nói “quýt làm cam chịu”.
Mâm ngũ quả miền Nam thường có các loại quả như: mãng cầu, dừa, đu đủ, xoài… được đọc nghe như “cầu vừa đủ xài”, mang đến một năm mới đầy đủ trọn vẹn không thiếu thốn thứ gì. Ngoài ra, trên bàn thờ miền Nam còn thường được chưng thêm cặp dưa hấu để cầu may mắn, và quả thơm với mong muốn con cháu đầy nhà.
>>> Tham khảo: Mâm cơm ngày tết miền Nam có những món gì?
Để có một mâm ngũ quả chưng bày ngày Tết được hoàn hảo, ngoài bàn tay khéo léo của gia chủ sắp xếp các loại quả hợp lý trên mâm, việc chọn mua các loại quả cũng phải thật kỹ lưỡng.
Bạn không nên mua trái cây cho mâm ngũ quả quá chín. Vì mâm ngũ quả thường được chưng từ trước Tết đến hơn một tuần, vì vậy không nên chọn mua những loại trái cây quá chín, dễ mau hư.
Đồng thời, chúng ta thường nghĩ sẽ rửa sạch sẽ các loại trái cây để chưng mâm ngũ quả. Nhưng không, việc rửa nước có thể làm nhiều loại trái cây dễ bị úng nước và dễ hư. Vì thế, trái cây để chưng mâm ngũ quả chỉ cần dùng khăn ướt lau sạch là có thể sắp xếp lên mâm ngũ quả rồi.
Organica với kinh nghiệm nhiều năm trong việc cung cấp các thực phẩm tươi sống hữu cơ có nguồn gốc uy tín và chất lượng đạt chuẩn. Các sản phẩm hữu cơ với việc nuôi trồng tự nhiên đạt chất lượng có thể được bảo quản trong thời gian lâu hơn các loại thực phẩm bình thường khác, đặc biệt là các loại trái cây hữu cơ sạch. Chắc chắn các sản phẩm hữu cơ của Organica hoàn toàn phù hợp cho mọi gia đình chọn mua cho mâm ngũ quả trong mùa Tết sắp đến.
Hãy đến với Organica để được tư vấn và tìm mua những sản phẩm hữu cơ chất lượng, các loại trái cây đa dạng với nguồn gốc uy tín, đồng thời được tư vấn cách chưng bày mâm ngũ quả trong những ngày Tết sắp đến.