Trong canh tác nông nghiệp, năng suất mùa vụ chịu ảnh hưởng nặng nề bởi cỏ dại và sâu bệnh. Ước mơ có thể lai tạo ra các giống cây trồng có khả năng chống lại sâu bệnh thúc đẩy các nhà khoa học hàng trăm năm qua. Bằng công nghệ biến đổi gene, người ta có thể tạo ra các giống cây có đặc tính kháng lại một số loại sâu bệnh nhất định qua đó giảm việc sử dụng thuốc trừ sâu (ít nhất về lý thuyết).
Giải quyết vấn đề cỏ dại thì phức tạp hơn bởi cỏ không cạnh tranh kiểu thâm nhập vào cơ thể của cây trồng mà là cạnh tranh môi trường sống: lấy đất, dinh dưỡng, anh sáng của cây trồng. Vì vậy, thay vì tạo ra các gene kháng cỏ, các công ty nghiên cứu tạo ra giống cây trồng có gene kháng thuốc trừ cỏ.
Bình thường khi phun thuốc trừ cỏ sẽ giết cả cỏ dại lẫn cây trồng. Bằng cách biến đổi một gene đặc biệt nào đó trong cây trồng để chúng có thể tồn tại được với hàm lượng thuốc trừ cỏ thâm nhập vào cây trong khi cỏ thì chết. Những loại bắp và đầu nành biến đổi gene (GMO) đầu tiên xuất hiện từ những mục đích này. Người nông dân thay vì chỉ phun thuốc trừ cỏ trước khi gieo trồng nay có thể phun ngay cả khi cây trồng đang phát triển khi thấy cỏ xuất hiện quá mức. Một vụ có thể phun thuốc trừ cỏ nhiều lần.
Có hàng ngàn công thức làm thuốc trừ cỏ khác nhau và một gene không thể giúp cây thích nghi được với tất cả. Các công ty chỉ tập trung tạo ra các loại cây trồng chỉ chống chịu với một vài loại thuốc trừ cỏ nhất định, và đó là các chất trừ cỏ do chính họ sản xuất.
Cùng với sự độc quyền trong sản xuất hạt giống GMO, các công ty hạt giống sẽ bán kiểu “bia kèm mồi” tức là mua hạt giống kèm theo thuốc diệt cỏ của họ (không nhất thiết nhưng thường là mua hạt giống và thuốc của một công ty sẽ có hiệu quả cao hơn). Một mũi tên trúng hai đích, chỉ có hạt giống GMO mới chống được thuốc trừ cỏ, và chỉ thuốc trừ cỏ của công ty mới thích ứng tốt nhất cho hạt giống, các công ty này chiếm lĩnh cả thị trường hạt giống lẫn thuốc trừ cỏ trên thế giới.
Vấn đề ở chỗ, sinh vật luôn tiến hóa với tác động bất lợi của môi trường. Cây cỏ không buông tay chịu chết trước thuốc trừ cỏ. Chúng tiến hóa dần qua mỗi đợt càn quét của hóa chất, thích nghi và trở nên mạnh mẽ hơn. Chúng kháng thuốc trừ cỏ để tạo ra một loại siêu cỏ mới mà thuốc không diệt được. Sẽ là thảm họa nếu như các loại siêu cỏ này phát tán ra môi trường xung quanh sẽ gây thiệt hại tới nông nghiệp như thế nào.
Để đối phó, người nông dân sẽ phải phun nhiều thuốc trừ cỏ hơn, các công ty lại nghiên cứu ra các hóa chất trừ cỏ độc hại hơn để tiêu diệt các loại cỏ kháng thuốc. Rồi đến lượt mình, cây cỏi lại tiến hóa để chống chịu với hóa chất mới. Một vòng luẩn quẩn cứ thế tiếp diễn mà phần thắng không chắc thuộc về con người. Các công ty sản xuất hạt giống và hóa chất hưởng lợi còn nông dân, thực phẩm và môi trường bị thiệt hại.
Tờ The New York Times mới đây đăng tải một bài viết về sự chia rẽ của nông dân trước loại thuốc trừ có dicamba của Monsanto. Nhiều nông dân không sử dụng loại hóa chất này bị thiệt hại bởi hàng xóm của họ dùng. Hóa chất trừ cỏ phát tán trong không khí làm hại mùa màng của những cánh đồng bên cạnh trong khi những tranh cãi về rủi ro của chất trừ cỏ vẫn còn chưa ngã ngũ.